Huidige versie van 1 feb 2022 om 10:25

Vragen en antwoorden over wonen op het water in de gemeente Groningen.

Een en ander is opgedeeld in rubrieken. Indien bij de vraag wordt aangegeven wanneer deze gesteld is, kan het zijn dat het antwoord ondertussen niet meer accuraat is. Dit kan bijvoorbeeld zijn omdat de regelgeving is veranderd.

Het kopen van een ark of schip

kopen van een schip in de Noorderhaven

16 augustus 2017 (update 2021)

De Noorderhaven wordt aangeduid als vrijhaven. Vrijhaven betekent niet dat er geen regels zijn maar wel dat onder bepaalde voorwaarden voor onbepaalde tijd een ligplaats ingenomen kan worden met een woonschip.

Op dit moment is de rechtspositie van de woonschepen in de Noorderhaven tamelijk onzeker en daardoor is het waarschijnlijk niet mogelijk om een hypotheek op een schip in de haven te krijgen.

Er staat een herschikking van schepen in de Noorderhaven op het programma. Deze plannen worden genoemd in het ambitiedocument "Koersen op Water" dat op 31 mei 2017 is vastgesteld door de gemeenteraad. Lees daarbij vooral dit commentaar van het WCG.

In december 2020 publiceerde Sisi van Halsema een bijzondere reportage over de Noorderhaven en de huidige stand van zaken.

Het volledige en actuele Noorderhaven dossier vind je hier

Diverse verklaringen

De gemeente verstrekt diverse verklaringen bij de aanschaf van een schip in de Noorderhaven. Ook degenen die met een nieuw schip tot de haven worden toegelaten moeten een verklaring ondertekenen. Het WCG heeft sterke twijfels bij de rechtsgeldigheid van deze verklaringen. Zo staan er voorwaarden in die niet zijn vastgelegd in de Verordening Openbaar Vaarwater, zoals de verklaring zelf en de 3 maanden terugkeerregeling. Het "last in first out" principe is nergens op gebaseerd. Nog los van het feit dat niet duidelijk wordt gemaakt waar die schepen en hun bewoners dan heen moeten.

Bovenal is de rechtsongelijkheid binnen de haven als gevolg van deze verklaringen onaanvaardbaar omdat slechts 19 van de 67 ingeschreven schepen een verklaring hebben hoeven ondertekenen. Naar verwachting zal de nieuwe woonbotenwet een einde maken aan deze rechtsongelijkheid.

Verklaring voor de hypotheekverstrekker, "Noorderhavenverklaring"

Verklaring bij aankoop van schip in de Noorderhaven

Verklaring voor toelating nieuw schip in de Noorderhaven

Vragen en antwoorden met betrekking tot de verkoop van schepen in de Noorderhaven

Hieronder volgen de vragen van het WCG van 16 juni 2017 en de antwoorden van de gemeente (22 juni 2017).

Wat is op dit moment de gang van zaken als iemand een boot in de Noorderhaven koopt of wil kopen ?

Voorwaarde voor het innemen van een ligplaats in de Noorderhaven is dat de eigenaar op een schip woont dat voldoet aan de eisen uit de VOV. Zolang de boot te koop ligt en de eigenaar woont feitelijk op het schip dan is er niets aan de hand. De eigenaar moet de potentiele koper informeren over de regels met betrekking tot het innemen van een plaats in de Noorderhaven. Hij moet immers een goed beeld schetsen van hetgeen hij verkoopt. Daarbij zal hij ook moeten uitleggen dat er geen ligplaatsvergunning wordt overgenomen. Formeel is een overgedragen schip een nieuwe situatie die opnieuw beoordeeld wordt: als een nieuw schip dat af gaat meren.

Hoe wordt een potentiële koper door de gemeente geïnformeerd / gewaarschuwd voor de onzekere rechtspositie waarin de woonboten in de Noorderhaven zich bevinden ?

De gemeente speelt alleen passief een rol bij het informeren van potentiële nieuwe eigenaren. Namelijk in het geval er om informatie wordt gevraagd. Zoals hierboven al aangegeven ligt de verantwoordelijkheid om goede voorlichting te geven over de status van het verkochte schip bij de verkoper. Vaak weten wij op voorhand niet eens dat er een verkoop gaat plaatsvinden of heeft plaatsgevonden. Pas als de nieuwe eigenaar zich meldt komen wij in beeld.

Moet een koper een soort "last in first out" verklaring tekenen, gaat deze verklaring daadwerkelijk gebruikt worden en is deze verklaring rechtsgeldig ? Of is deze verklaring alleen van toepassing op nieuwe schepen in de haven ? Hoeveel schepen zijn onder die beperking toegelaten ?

Het onderdeel “Last in, first out” is opgenomen om te waarschuwen voor toekomstige veranderingen in de beschikbare ruimte, de begrenzing van de Noorderhaven. Momenteel zijn er 19 van dergelijke brieven verstrekt sinds 2010. Doordat we mensen laten tekenen voor ontvangst van de brief en deze mondeling toelichten weten de nieuwe bewoners hoe wij omgaan met de regels voor de Noorderhaven. Bij elke verkoop tekent de nieuwe bewoner een “Last in, first out” verklaring.

Worden er nog steeds zogenaamde "Noorderhavenverklaringen" bij aankoop afgegeven zoals in de bijlage ? Deze zijn gebruikt om een hypotheek te kunnen krijgen.

Als een potentiële koper een dergelijke vraag stelt voor de aanschaf van het schip, zijn wij bereid deze service te verlenen.

Wanneer wordt vastgesteld welke schepen als varend en welke als bouwwerk aangeduid gaan worden ?

Wij gaan voor alle woonschepen in de stad bekijken welke woonboten als ‘varend schip’ moeten worden beschouwd en welke als ‘drijvend bouwwerk’. We starten met de Noorderhaven. We koersen voor de Noorderhaven op het vierde kwartaal van 2017. De indeling in varend schip of drijvend bouwwerk heeft geen relatie met de herschikking die eveneens gepland is.

Hoe gaat het capaciteitsprobleem van de haven aangepakt worden ? Er zijn 67 toegewezen adressen terwijl er plaats is voor circa 58 schepen.

Op dit moment staan er bewoners ingeschreven op een adres in de Noorderhaven zonder er met het schip te verblijven. Ook dit zal tijdens de inventarisatie naar voren komen. We moeten de herschikking afwachten om daarna te bepalen welke mogelijkheden er zijn. Hierbij zal ook de wens van de betrokkenen meegenomen worden.

Zoals afgesproken bij vaststelling van de watervisie dd 31 mei zal een projectleider worden aangesteld om de diverse trajecten in de Noorderhaven, in overleg met de bewoners en het WCG, te ondersteunen en nog voor het eind van het jaar af te ronden. Zoals toegezegd zal het herschikken van de schepen om de doorvaartbreedte van 10 meter te garanderen zo snel mogelijk uitgevoerd worden.

kopen en vervangen

Vraag: Ik wil een schip met ligplaats kopen. Dit is een varend schip welke ik, op termijn, zou willen vervangen door bijvoorbeeld een ark met betonnen casco. Kunnen jullie mij zeggen of dit mogelijk is?

Antwoord: Dat hangt af van de ligplek. Bijvoorbeeld: de ligplaatsen aan de Stationsweg liggen in het Verbindingskanaal. In het bestemmingsplan openbaar vaarwater van 2009 (BOV) staat dat daar uitsluitend "authentieke schepen" mogen liggen. De schepen op de ligplekken in het Noordwillemskanaal moeten niet-kwetsbaar zijn. Dit omdat er ook beroepsvaart plaatsvindt en er het risico van aanvaring bestaat.

Vraag: Ik ben aan het kijken naar een tjalk om op te gaan wonen en mee te zeilen. Nu vraag ik me af hoe ik aan een ligplaats kan komen ergens in de buurt van Groningen.

Antwoord: Als in de buurt van Groningen betekent dat je rond de stad een ligplaats wilt krijgen dan rest momenteel alleen de mogelijkheid een ander schip met ligplaats(vergunning) te kopen en van schip te wisselen. Controleer van tevoren of dit kan. Niet elke gemeente hanteert dezelfde regels. Er is een grote schaarste aan ligplaatsen en voorzover bekend hebben andere gemeenten dan Groningen geen plannen om het aantal ligplaatsen uit te breiden. In de stad Groningen zelf zijn er voorzichtige verkenningen om het aantal ligplaatsen eventueel uit te breiden.

het krijgen van een hypotheek

.

1 oktober 2016 .... Hypotheekproblemen: ING gestopt met woonboothypotheken lees meer

Vraag: Ik hoor links en rechts dat het lastig is een hypotheek voor een schip/ark te krijgen. Waar kan ik zonder al te veel gedoe aan een hypotheek komen?

Antwoord: Dat is een beetje lastig te beantwoorden. Het is voor een bank zeker geen gangbaar product. De ervaring leert dat de vraag aan een bank of ze een \'water\' hypotheek leveren afhankelijk is van de persoon die je te woord staat. Bovendien geldt vaak voor een scheepshypotheek dat deze een kortere looptijd heeft dan de gangbare 30-jarige hypotheek voor een huis. In de praktijk blijkt ook dat een betonnen bak met opbouw gemakkelijker voor een hypotheek in aanmerking komt dan een stalen, varend schip.

Algemeen geldt: gewoon bij alle banken proberen. Een overdraagbare ligplaatsvergunning erbij maakt ze blij. En als het de ene dag niet lukt, misschien een week later nog eens proberen. Als je iemand gevonden hebt die namens de bank met je in zee wilt: naam vragen en daar verder contact mee houden.

Er zijn ook een paar financiële bemiddelaars in het (westen van het) land die zeer veel ervaring hebben en voor je kunnen optreden.

DE ROOIJ & WOLTERS
Stationsplein 12
8071 CH Nunspeet
Tel.: 0341 25 19 66
Fax.: 0341 26 43 32

HAS CONSULTANCY V.O.F.
Horn 774-S
1381 HC Weesp
Tel.: 0294 417 692
Fax: 0294 431 795

Sommige scheepsmakelaars bieden zo'n dienst ook wel aan.

Let op: Het WCG heeft geen financiële banden met genoemde bemiddelaars maar weet dat beiden al lang actief zijn op dit gebied.

PERSOONLIJKE ERVARINGEN VAN LEDEN

bij de ING, 2005, varend schip: in eerste instantie ging het zeer moeizaam wegens het op voorhand moeten overleggen van het eigendomsbewijs van de ligplek. Het argument dat dat pas kon na sluiten van de koop maar dat de plek overdraagbaar was kwam niet over. Pas na het wisselen van de contactpersoon bij de bank kwam er (vlot) schot in de zaak. Bankieren is inderdaad een personen kwestie.

Via een bemiddelaar werd een 'gewone' (d.w.z. voor 30 jaar) hypotheek geregeld in 1997 bij de SNS-bank. De bank wilde een latere hypotheekverhoging in 2002 niet honoreren omdat men geen hypotheken meer op schepen wilde verlenen. De ASN-bank was net begonnen met hypotheken en wilde als ideeële bank wel een hypotheek verlenen. De ASN werd later overgenomen door de SNSbank en staakte met hypotheken zodat de hypotheek nu weer bij de SNS is ondergebracht.

Binnengekomen op 08-03-2011: Wat ik weet betreffende het aanvragen van een hypotheek is dat de ING momenteel de enige bank is die een volledige hypotheek op een woonschip wil afgeven. Andere banken, bijv de Rabobank, geven een maximale hypotheek van 100 procent van de executiewaarde, dan moet je dus zelf een bult geld meenemen. Bij mij ging het om een stalen schip met vaste ligplaats, dus dat leverde niet al te veel problemen op. Wel bijzonder is dat de rentepercentages voor woonschepen hoger liggen dan voor een huis en inderdaad ook de looptijd is wat korter, bij mij is dat 25 jaar.

Het huren van een ark of schip

huurbescherming

Vraag: Heb ik huurbescherming als ik op een woonboot woon?

Antwoord: Nee. Woonboten vallen niet onder het huurbeleid van de Rijksoverheid. Dit komt omdat woonboten geen woning zijn in de betekenis van de Woningwet en ook niet onder het bouwbesluit vallen. Voor eigenaren heeft dat onder anderen als voordeel dat er geen bouwtechnische eisen aan de boten kunnen worden gesteld. Voor huurders heeft dat als nadeel dat er geen huurbescherming geldt. Zie ook huurtoeslag.

Bronnen:

Voor nadere informatie zie ook bezwaar tegen ligplaatsvergunning voor het standpunt van het WCG

huurtoeslag en woonkostentoeslag

Vraag: Ik kan een schip/ark huren (of een kamer hierop), en de verhuurder vertelt mij dat ik huurtoeslag mag aanvragen. Werkt dat het zelfde als een huis/kamer op de wal?

Antwoord: Nee, dat werkt zeker niet hetzelfde. Woningen en kamers op het water komen niet in aanmerking voor huurtoeslag. Dit komt omdat een woonboot geen woning is in de zin van de wet en niet onder het bouwbesluit valt. Pas hiermee dus op. Indien de overheid de teveel uitgekeerde toeslag terugvordert, kan er niet terugverwezen worden naar de verhuurder.

Wat wel mogelijk is, is een woonkostentoeslag via de gemeentelijke sociale dienst. Voorzover bekend wordt daar nauwelijks gebruik van gemaakt en is bij het WCG niet bekend of en hoe het functioneert. Nadere informatie daarover via deze link of de dienst Sozawe 0503675222.

De huurtoeslag is wel van toepassing op zogenaamde waterwoningen. Waterwoningen werden omschreven als drijvende woningen, duurzaam aan de grond verbonden bijvoorbeeld door middel van palen. Sinds 1 januari 2014 beschouwt de belastingdienst alleen nog een paalwoning als waterwoning (lees meer).

17-05-2017 Belastingdienst vordert huurtoeslag op woonboten actief terug

bootjesmelkers

In Groningen is een aantal twijfelachtige verhuurders van woonboten actief. Lees meer

Ligplaatsen

liggeld

Vraag: Ik hoor dat de liggelden verhoogd gaan worden door de rijksoverheid. Kan dat zomaar?

Antwoord: Nee. De rijksoverheid (en ook de provincie) gaat hier niet over. Dat is een gemeentelijke zaak. Voor een wat uitgebreider toelichting, kijk op de pagina over Liggeld

bijboot

Vraag: Momenteel ben ik bezig om een extra bootje te kopen die ik naast het woonschip wil leggen, alleen ben ik benieuwd of er regels zijn ten aanzien van de vrije doorvaart enzovoort. Kunt u mij hier meer over vertellen?

Antwoord: Het is toegestaan één bijbootje van max. 10 m2 te hebben, max. 1 m hoog. Je moet dan denken aan een roeiboot, een opduwer mag ook nog wel maar zeker geen jachtjes of andere kajuitachtige vaartuigen. (VOV2006 art. 1 lid l en m; Art. 8 lid 7). Alleen in de Noorderhaven geldt een vrije doorvaartbreedte van 10 meter in verband met de rondvaartboot. Voor overige kanaalvakken gelden geen regels maar een bijbootje langszij kan hinderlijk zijn op doorgaande vaarroutes.

het tijdelijk beschikbaar stellen van je ligplek aan anderen.

Vraag: Ik ga een paar maanden op vakantie met mijn schip. Mag ik mijn ligplek laten bezetten door iemand anders?

Antwoord: In principe kan iemand anders liggen op je plek. Dat kan een passant zijn of een bekende. Aangezien jij de vergunninghouder bent, zal degene die op je plek ligt weg moeten gaan zogauw jij terug komt. In de tussentijd, zo is in de praktijk gebleken, houdt de havendienst de boel in de gaten.

Vraag: Ik ga een paar jaar op vakantie met mijn schip. Hoe houd ik toch mijn ligplek en kom ik niet in problemen met de 3 maanden regel?

Antwoord: Leg het voor aan de vergunningverstrekker van Bouw- en Woningtoezicht. Als daar afspraken mee te maken zijn is er niets aan de hand. Het is tot dusver pas een keer voorgekomen dat iemand een paar jaar met zijn schip aan het varen was. In de tussentijd is de ligplaats toen aangewezen voor een ander schip.

Onderhoud, aanpassing en verbouw

leidingen tussen wal en schip, bevriezing

De leidingen tussen wal en schip zijn de verantwoordelijkheid van de eigenaar van de woonboot, dus ook als deze bevriezen. Vandaar dat Enexis en het Waterbedrijf je niet zullen helpen. De eigenaar van de woonboot zal een dergelijk probleem zelf of door een installateur moeten laten oplossen.

preventie bevriezing waterleiding

Vanaf de meterkast is een warmtelint langs de waterleiding gelegd. Die is verpakt in een mantelbuis waarin ook nog isolatiemateriaal is verwerkt. Vanaf vier graden boven nul gaat het warmtelint aan en zal de waterleiding op temperatuur houden. (Je kunt het controleren door bij lage temperatuur in de meterkast te voelen of het warmtelint inderdaad warm is). Als het goed is, zal er ook wel een lampje gaan branden in de meterkast ten teken dat het warmtelint is ingeschakeld. Als het verwarmingslint niet werkt kun je als noodoplossing een kraan laten druppelen om bevriezing te voorkomen.

Belangrijk is uiteraard de binnentemperatuur op peil te houden. Als er bevriezing optreedt is dat meestal op de overgang van buiten naar binnen en het binnen te koud is. De calamiteit doet zich meestal pas voor als het gaat dooien.

Het is raadzaam om bij langer verblijf elders de hoofdkraan in de kast dicht te draaien. De elektriciteit zou uit kunnen vallen en dan bevriest de boel alsnog.

LET OP !! Zodra het gaat vriezen zet het bevroren water in de leiding uit en kan er een breuk of lek ontstaan. Het is mogelijk dat dit lek pas bij dooi gaat lekken (het ijs kan een lek in eerste instantie afdichten) Hou dit goed in de gaten.

Als een woonboot zinkt is het meestal door de waterleiding.

inspectie aardgasslang noodzakelijk

lees meer

ponton

Vraag: Ik wil mijn schip verven en/of schoonmaken. Waar kan ik een ponton huren?

Antwoord: De gemeente heeft pontons die je kunt gebruiken. Je kunt contact opnemen met Dienst Stadsbeheer tel. 050-3678910. Het gebruik kost niks.

bouwvergunning

Vraag: Moet ik een bouwvergunning aanvragen als ik iets aan mijn schip wil verbouwen?

Antwoord: Nee, maar pas op. Als er sprake is van een substantiële verandering waardoor bijvoorbeeld de grootte van je schip of ark verandert, moet er wel een nieuwe ligplaatsvergunning worden aangevraagd. Omdat er geen eisen gesteld mogen worden aan inrichting en gebruik van woonschepen hoef je ook geen bouwvergunning aan te vragen als je iets wilt veranderen. Woonboten vallen namelijk (nog) niet onder het bouwbesluit.

Er wordt momenteel (2015) gewerkt aan een wetswijziging waardoor niet varende woonboten wel onder het Bouwbesluit gaan vallen. (lees meer)

bilgewater

Vraag: Waar kan ik mijn bilgewater kwijt?

Antwoord: Bilgewater (chemisch vervuild water bijvoorbeeld uit de machinekamer) kun je kwijt bij een van de brengstations van de Milieudienst. Aanleveren in jerrycans.

riolering, onderhoud en storingen

september 2014 Informatie en tips

januari 2019 Onderhoud rioolinstallatie: Riezebos gestopt, Afmitech biedt zich aan als opvolger

Vraag en Antwoord: verschil tussen versies